De balans van de internationaal afgesproken doelstellingen om de opwarming van de aarde af te remmen is ontnuchterend: de op de klimaatconferentie van Parijs in 2015 geformuleerde doelstelling om de opwarming van de aarde indien mogelijk te beperken tot 1,5°C, maar in ieder geval onder de 2°C, is nauwelijks haalbaar. Want de resultaten van de VN-klimaatconferentie van dit jaar in Sharm El-Sheikh, Egypte, zijn allesbehalve voldoende - daar zijn de meeste experts en politici het over eens.
En ook op het gebied van bosbescherming is er meer achteruitgang dan vooruitgang. Terwijl op de COP26 van vorig jaar in Glasgow, Schotland, meer dan 140 landen met meer dan 90% van 's werelds bosgebieden overeenstemming bereikten over een gezamenlijke verklaring over bos- en landgebruik, was bosbescherming dit jaar slechts een bijzaak. Er zijn geen concrete kostenberekeningen of bindende maatregelen.
Een miljard voor het bos is niet genoeg
De federale regering wil tegen 2025 een miljard euro extra uittrekken voor bosbeschermingsmaatregelen. Als je het aanvankelijk grote bedrag echter vergelijkt met de berekeningen van een recent gepubliceerde evaluatie voor de vooruitgang van de bosbescherming kan dit slechts een begin zijn. Aangenomen wordt dat tot 460 miljard dollar per jaar nodig zou zijn om het wereldwijde bosverlies te stoppen en de reeds vernietigde bosgebieden te herstellen.
Maar waarom wordt het regenwoud op grote schaal gekapt? Wat kan er naast internationale afspraken worden gedaan om de ontbossing een halt toe te roepen? Of is het al te laat om in te grijpen?
Soja en koeien zijn de belangrijkste oorzaken van ontbossing
Sinds 1990 is ruim 420 miljoen hectare verloren gegaan. Voor sommigen misschien verrassend: niet de houtindustrie, maar de landbouw is de belangrijkste oorzaak van ontbossing. De omzetting van bosgebieden in landbouwgebieden is de beslissende reden voor het overgrote deel van de ontbossing. De teelt van soja, maïs en vee verdringt het regenwoud.
Het bos duurzaam gebruiken zonder het voortbestaan ervan in gevaar te brengen, betekent het beschermen. Pas als het bos zelf waarde heeft als bos dat blijft bestaan, hoeft het niet te wijken voor landbouwgrond. Dat is precies de bewering van Betterwood: Beschermen door duurzaam gebruik. De aankoop van duurzaam tropisch hout uit bewezen duurzame bossystemen ondersteunt de lokale bosbescherming in Zuid-Amerika. Bedrijven en consumenten in samenwerking met verenigingen voor certificering, zoals FSC, kan nu al een beslissend verschil maken in de ontwikkeling van de opwarming van de aarde – zelfs als de internationale, politiek overeengekomen doelstellingen niet worden gehaald.
Amazon op de rand?
Het is nog niet te laat: de Amazone heeft het omslagpunt nog niet bereikt. Hoewel landen als Indonesië, Venezuela en Maleisië een hoge mate van ontbossing kennen, erkennen ze ook het wereldwijde belang van bossen. Ook de regeringswisseling in Brazilië kan aanleiding geven tot optimisme met betrekking tot bosbescherming. Brazilië, Indonesië en de Democratische Republiek Congo hebben nu hun krachten gebundeld tegen illegale bosvernietiging. Een hoopvol teken, want het zijn de drie belangrijkste regenwoudlanden ter wereld die actie willen ondernemen tegen corruptie en zich inzetten voor de ontwikkeling van duurzame bossystemen. Consumenten die letten op een duurzaam gecertificeerde herkomst hebben direct invloed op de bescherming van bosopstanden.